Archiwalna strona Gminy Borowa  
Strona główna arrow Oświata arrow Publikacje arrow Zarys historii szkolnictwa w Pławie
środa, 11 grudnia 2024
 
 
Zarys historii szkolnictwa w Pławie PDF Drukuj E-mail
Napisał: Szczepan Komoński   
piątek, 27 kwietnia 2007
Spis treści
Strona 1
Strona 2

Pławo jest jedną z najstarszych wiosek w gminie Borowa. Pierwsze wiadomości o istnieniu tej osady pochodzą z 1456 roku, kiedy to jako wieś królewska, była w czasowym posiadaniu Jana z Mielca z rodu Gryfitów. Jan Długosz w Liber beneficiorum z lat 1470 – 1480 również wymienia Pławo jako osadę królewską, należącą do parafii borowskiej.
Początków szkolnictwa na terenie Pława można już doszukiwać się z końcem XVIII wieku, kiedy wieś wraz ze Schoenanger (wieś założona przez osadników niemieckich przybyłych do Pława na początku XIX w.) traktowana była jako jedna osada. Od 1783 roku w Schoenanger funkcjonowała szkoła utrzymywana kosztem dworu tuszowskiego. Jak wynika z treści programowych szkoły, zdecydowanie dominował w niej język niemiecki. Dane z 1864 roku informują, że do szkoły w Schoenanger uczęszczało 86 uczniów. Nie wiadomo jednak ile dzieci było kolonistów, a ile dzieci polskich. Sądzić należy, że tych drugich było niewiele, gdyż z powodu biedy, nie miał im kto kupić tabliczki do nauki. Brak dostępnych dokumentów nie pozwala na opracowanie listy absolwentów. Na podstawie losów niektórych mieszkańców Pława możemy stwierdzić, że uczniami tej szkoły byli:
  • ks. Mateusz Skopiński - (1844–1899) pracował w wielu parafiach jako wikariusz. Został w 1894 roku mianowany proboszczem w Osiece.
  • Paweł Miłoś - (1856–1926) działacz ruchu ludowego, długoletni wójt Pława, korespondował z Henrykiem Sienkiewiczem.
  • Jan Lubaszewski - (1846-1932) był wójtem gminy Pławo oraz członkiem Komitetu Budowy kościoła w Borowej.
W drugiej połowie XIX wieku Pławo i Schoenanger praktycznie stanowiły już oddzielne osady.W listopadzie 1872 roku rozpoczęły się prace Sejmu Krajowego nad organizacją szkolnictwa ludowego w Galicji. 4 grudnia Sejm uchwalił projekt ustaw, które otrzymywały zatwierdzenie monarchy 2 maja 1873 roku pt. „Ustawa o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkół ludowych i posyłaniu do nich dzieci.” Jej przepisy określały naukę jako obowiązkową dla dzieci obojga płci w wieku 6-12 lat. Wyraźnie został położony nacisk na treści patriotyczne, poszerzono program matematyki i skupiono się na nauce czytania i pisania w języku ojczystym. Wprowadzono podstawowe wiadomości z geometrii wraz z nauką gospodarstwa wiejskiego. Stosownie do powyższych zarządzeń uznać należy, że rok 1882 to rok powstania szkoły w Pławie, stąd w tym roku mija 125 rocznica istnienia szkolnictwa w Pławie. Pierwszym nauczycielem, który pracował w pławskiej szkole w latach 1882 – 1891 był Maciej Strojek. W następnych latach w szkole uczyli: Henryk Wysakowski (1891-1903), Jadwiga Bierczyńska (1903-1913), Zofia Guzik (1913), Bronisław i Henryka Moskalowie (1913-1916), Wojciech i Zofia Hyjkowie (1916-1918) oraz Karol Leonard i Stefania Klehrowie (1918-1923). Możemy przypuszczać, że absolwentami tejże szkoły byli m.in.:
  • ks. Michał Wojtusiak – absolwent Wydziału Teologicznego UJ w Krakowie, profesor Wyższego Seminarium Duchownego w Orchard Lake w USA.
  • Edward Groele – inspektor oświaty w Poznaniu, w latach okupacji organizator tajnego nauczania na terenie powiatu mieleckiego, zamordowany w Buchenwaldzie (mąż znanej pisarki Walerii Szalay).
  • Antoni Miłoś – nauczyciel w Borowej i Sadkowej Górze. Kierownik szkoły w Czajkowej.
  • Karol Miłoś – nauczyciel w Borowej, późniejszy zastępca dyrektora Pocztowej Kasy Oszczędności w Poznaniu.
  • Jan Hill – nauczyciel szkoły w Padwi i Jaślanach.
  • Augustyn Wojtusiak – zawodowy żołnierz Wojska Polskiego, zamordowany w Oświęcimiu.
  • Antoni Hertz i Julian Krempa – ukończyli mieleckie gimnazjum, lecz ich losy są nieznane.
W lipcu 1921 roku dokonano zmiany nazwy szkół, ustalając jednolitą nazwę urzędową: Szkoła Powszechna (uzależnione było to od ilości dzieci w wieku szkolnym mieszkających w danym obwodzie oraz liczby nauczycieli zatrudnionych w szkołach). Zgodnie z tymi założeniami szkoła w Pławie otrzymała nazwę: Dwuklasowa Publiczna Szkoła Powszechna. Nauka była zorganizowana w pięciu oddziałach i trwała siedem lat. Do wybuchu II wojny światowej w szkole tej uczyli: Maria Dziekan (1924-1933), Ewa Harlender (1924-1931), Honorata Przyborowska (1932), Władysław Damse (1933), Tadeusz Barański (1934), Jan Asner (1935), Władysław Piotrowski (1936-1938) i Janina Młyniec (1938-1940). Pod wpływem procesu formowania się hitlerowskich władz administracyjnych szkoła w Pławie została zorganizowana według zarządzeń władz okupacyjnych i otrzymała nazwę: Jednoklasowa Polska Publiczna Szkoła Powszechna. W tym trudnym okresie okupacji w szkole funkcję kierownika pełnili: Janina Młyniec (1939-1940), Apolonia Rybnikow (1940-1943) i Elżbieta Podolska (1943-1944). W latach (1922 – 1944) uczniowie uzyskiwali wykształcenie na poziomie czwartej klasy szkoły powszechnej. Mimo trudności, wielu z nich dostało się na studia, m.in.:
  •  O. Epifaniusz Tadeusz Śliwa – franciszkanin, który życie zakończył jako kapelan oddziałów AK.
  • Ks. Jan Siek – proboszcz parafii Smogorzewo (diecezja płocka), współorganizator Duszpasterstwa Rolników.
  • Waleria Groele Karwacka – nauczycielka tajnego nauczania w Borowej, po wyzwoleniu pracująca w Rawiczu.


 
Adres nowej strony

www.borowa.pl

Imieniny
11 Grudnia 2024
Środa
Imieniny obchodzą:
Damazy, Daniela,
Julia, Stefan,
Waldemar, Wojmir
Do końca roku zostało 21 dni.
Kalendarz
P W Ś C P S N
25 26 27 28 29 30 1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31 1 2 3 4 5
Pogoda
Statystyka
Gościmy
Obserwuj bociany
 
Top! Top!